یکی از سنتهای فراموش شده فرود آمدن برای سجده با دستها است، که مطلب زیر را که در این باره است از کتاب «روش نماز پیامبر -صلی الله علیه و سلم-» نوشته محمد ناصر الدین آلبانی نقل میکنیم:

رسول الله -صلی الله علیه و سلم- به هنگام سجده دستها را قبل از زانوها به زمین میگذاشت⁽¹⁾ و در این مورد فرموده است: «إذا سَجَدَ أَحَدُکُم؛ فَلا یَبرُک کما یَبرُکُ البَعیرُ، وَ لیَضَعَ یَدَیهِ قَبلَ رُکبَتَیه»⁽²⁾ (وقتی میخواهید سجده کنید، مانند شتر زانو نزنید، بلکه دستها را قبل از زانوها به زمین بگذارید).

_________________

(1) ابن خزیمه (1/76/1)، دارقطنی و به تصحیح حاکم و موافقت ذهبی. و احادیثی که مخالف با این حدیث هستند صحیح نمیباشد، امام مالک و احمد نیز همین را گفته اند «التحقیق لابن الجوزی» (2/108). مروزی در «مسائل» (1/147/1) به سند صحیح این سخن امام اوزاعی را نقل کرده که ایشان فرموده اند: «آنهایی را که من از گذشتگان دیده ام، دستها را قبل از زانوها به زمین میگذاشتند.»

(2) ابو داوود و تمام «الفوائد» (ق1/108) و نسائی در «الصغری» و «الکبری» (1/47) و عبدالحق در «احکام الکبری» (1/54) آنرا صحیح قرار داده و در «التهجد» (1/56) گفته: این حدیث از حدیث وائل که معارض با آن است صحیحتر میباشد. از نظر سند حدیث وائل و دیگر روایاتِ هم معنی صحیح نیستند چنانکه بنده در «الضعیفه» (929) و «اللرواء» (357) در این مورد توضیح داده ام.

مخالفت باشتر وقتی محقق میشود که دستها را قبل از زانو به زمین بگذاریم زیرا شتر زانو را نخست به زمین میگذارد و زانوهای شتر در دستانش قرار دارد چنان که در «لسان العرب» و دیگر کتب لغت آمده است. امام طحاوی در «مشکل آثار» و «شرح معانی آثار» همین مطلب را بیان داشته است.

همچنین اما قاسم سرقسطی در «غریب الحدیث» (1/70/2) به سند صحیح این قول ابو هریره را نقل کرده است که میفرماید: «همچون شتر فراری زانو نزنید» هدف ایشان این است که به هنگام سجده خود را همچون شتر به زمین نیندازید، بلکه با حفظ آرامش نخست دستها و بعد از آن زانوها را روی زمین بگذارید، چنان که در این مورد روایت مرفوع و مفسری وجود دارد» آنگاه حدیث فوق را بیان نموده است.

اما در این مورد این قیم سخن عجیبی گفته اند، ایشان میگوید: «این سخن خردمندانه نیست و اهل لغت نیز چنین معنائی را نمیشناسند» که ما در رد ابن قیم، منابع بالا را ذکر کردیم، و برای تفصیل بیشتر در این مورد به رسانه ای که در رد شیخ تویجری نوشته ام و به زودی چاپ و منتشر خواهد شد، مراجعه کنید.